Peter De Bie had altijd al belangstelling voor genealogie, heemkunde, local history. Dus dat hij zich nu in het hart van de Limburgse archeologie bevindt bevalt hem prima. Zijn interesses en zijn expertise als bioloog, manager en jeugdclubleider komen prachtig samen in zijn vrijwilligerswerk voor de Archeohotspot in De Vondst in Heerlen.

‘Ik ben opgeleid als bioloog en later geswitcht naar de IT. Ik werkte voor het rekencentrum van Fokker, later DaimlerChrysler, nog later Deutsche Telekom. Twee jaar geleden ging ik met pre-pensioen, vandaar dat ik op zoek ging naar iets nuttigs om te doen. Ik was al lid van IVN Eijsden, een vereniging voor natuureducatie waar ik vijftien jaar lang een natuurjeugdclub leidde en nu bestuurslid ben. In het verlengde daarvan gaf ik me op bij de Van Schaik Stichting om als vrijwilliger rondleidingen te geven in de vuursteenmijnen van Rijckholt, hier in Limburg. Maar daarvoor was een wachtlijst. Niet veel later kreeg ik de vraag of ik belangstelling had voor een publieksfunctie bij het archeologisch centrum in oprichting, De Vondst. Ik ben maar eens gaan kijken. Het Provinciaal Depot Bodemvondsten was net daarheen verhuisd en het zag er goed uit, de plannen waren interessant. Dus ik ben blijven hangen.

Het eerste jaar bestond uit bijeenkomsten en trainingen om met publiek om te gaan. Op 14 oktober gingen we van start en sindsdien ben ik elke woensdagmiddag bij de Archeohotspot in De Vondst te vinden en regelmatig ook bij andere archeologische evenementen: markten, Romeinenweek, archeologiedagen. We zitten met een aantal mensen achter een tafel en het publiek kan meedoen.

Het heeft nog geen grote bekendheid, dus we hebben pas een paar reguliere binnenlopers per middag, maar daarnaast ook groepen. En natuurlijk schoolklassen die bijvoorbeeld een 'roefeldag' hebben, dat is loopbaanoriëntatie. De meeste leerlingen zijn heel enthousiast. Ze mogen bijvoorbeeld met een metaaldetector munten zoeken in 24 zandemmers. En ik heb zelden kinderen zo enthousiast bezig gezien als bij het schervenpuzzelen. Er zijn erbij die erin slagen álle potjes achter elkaar te plakken.

“Ik zal het niet nalaten mijn enthousiasme over te brengen; wat anderen er dan mee doen is aan hen.”

Volwassen bezoekers zijn sowieso geïnteresseerd. Het is altijd leuk als mensen belangstellend luisteren; een aantal werken hier nu ook als vrijwilliger. Dat geeft voldoening. Maar in eerste instantie ben ik dit uit egoïstischer motieven gaan doen: vanwege mijn eigen belangstelling. Ik kan m'n ei hier wel in kwijt. Omdat ik er al vanaf het begin bij ben, ben ik redelijk ingevoerd in de materie. En als bioloog herken ik een opgegraven bot natuurlijk. Ik geloof dat de andere vrijwilligers me als een soort meewerkend voorman beschouwen, al weet ik van archeologie net zo weinig als zij. Ik moet ook aan de archeoloog van dienst vragen of iets nou Romeins is of Middeleeuws. Maar je steekt er wat van op, daar heb ik aardigheid in.

Bij opgravingen in Gennep ben ik zelf achtergrondinformatie gaan opzoeken. Zo krijg je een beter beeld van de lokale geschiedenis. En onlangs zijn er opgegraven dozen, afkomstig van een kasteel in de buurt, vrijgegeven door de weduwe van de eigenaar. Daar zouden weleens spectaculaire vondsten tussen kunnen zitten, dus ik ben heel benieuwd of ze onze kant opkomen. Dat kan goed, want wij catalogiseren wat er in het depot ligt: we maken er kaartjes bij en voeren alles in de computer in.

“Bepaalde zaken die we als bijzonder herkennen doen we bij de ‘specialiteiten’. Die bespreken we later met de archeoloog. Dat is wel de aantrekkingskracht van dit werk.”

De nieuwe tijdelijke tentoonstelling cartografie, Mapping the Mountains, heeft ook mijn belangstelling. Het gaat erom het goede verhaal samen te stellen, ook voor mij als gids. Ik ben dan nieuwsgierig hoe de samensteller uit honderdduizenden kaarten er veertig heeft geselecteerd. En ik kon hem iets vertellen dat hij weer niet wist. Als ik twee à drie keer meeloop, kan ik het verhaal reproduceren en uiteindelijk leg ik mijn eigen accenten.

Stiekem hoop ik de archeologen zover te krijgen dat ze de Archeohotspot als serieuzer onderdeel van De Vondst gaan beschouwen. Wij zouden best interessanter werk voor hen kunnen doen – ik ben immers ook academicus. Ik wacht het rustig af en amuseer me intussen. Bovendien heb ik meer bezigheden: genealogie, fotografie, het IVN, mantelzorg en ik hou van reizen in zuidelijk Afrika. In het buitenland mag ik graag archeologische sites bezoeken, zoals vorig jaar een kasteelopgraving in Ierland. Ik lees er dan over, zoek dingen op, zoek verbanden. En ik moet er ook altijd even een fotootje van maken. Van zoiets gaat mijn hart wel sneller kloppen.'

Ben jij ook betokken bij archeologie en zoek je subsidie voor je participatieproject? Check de subsidieregeling archeologieparticipatie of erfgoedvrijwilligers.