'Cultuureducatie verdient een integrale plek in het onderwijs'

Het duurzaam versterken van cultuureducatie: dat is in het kort het doel van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK). In dit programma werken scholen en cultuurinstellingen in het hele land samen om kunst en cultuur een vast onderdeel van het lesprogramma te maken. Naar mijn mening een erg belangrijke doelstelling. Want cultuureducatie heeft een brede impact: goed cultuuronderwijs draagt bij aan de creatieve ontplooiing en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. Het combineert denken, begrijpen, voelen en doen en voedt de verbeeldingskracht en het plezier in experimenteren en ontdekken. En daarnaast heeft het lokale impact doordat kinderen vanuit allerlei achtergronden samen maken, samen creëren. Cultuureducatie creëert verbinding! 

Waardevol 

De regeling CmK bestaat ondertussen al 12 jaar. Meer dan de helft van de basisscholen doet eraan mee binnen gemeentelijke of regionale programma’s in het hele land. Ook op steeds meer scholen in het speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo worden mooie stappen gezet. Dat dit enorm waardevol is, bewijst bijvoorbeeld KIDD (Kunst is Dichterbij dan je Denkt) in Almere. Zij doen al sinds het begin mee aan CmK en hebben de korte documentaire Magic8 gemaakt, die prachtig laat zien wat kunst en cultuur met kinderen doet; het vormt ze, geeft ze zelfvertrouwen en leert ze anders naar de wereld kijken.  

Speciaal onderwijs 

In het onlangs internationaal vastgestelde Unesco framework for culture and arts education, staan twee punten die de focus leggen op kansengelijkheid en waar we als Fonds voor Cultuurparticipatie ook de komende vier jaar aandacht voor zullen hebben: 

• dat cultuur- en kunsteducatie een gemeenschappelijk goed van de mensheid is dat voor iedereen toegankelijk moet zijn; 
• dat inclusie, non-discriminatie en respect voor diversiteit gewaarborgd worden in en door middel van onderwijs op alle niveaus en in alle vormen. 

Daarom zijn initiatieven zoals het Netwerk Gespecialiseerd Onderwijs Gelderland ook zo belangrijk. Hun doel is om gezamenlijk een duurzaam en optimaal klimaat voor cultuureducatie binnen alle scholen voor gespecialiseerd onderwijs in Gelderland te creëren. Een keer per jaar komen ze samen om best practices te delen, oplossingen te bedenken, inspiratie op te doen en op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van cultuureducatie voor leerlingen binnen het gespecialiseerd onderwijs.  

Caribisch Nederland

In de periode 2021-2024 zijn ook basisscholen in Caribisch Nederland met het CmK programma gaan werken. Op elk van de BES-eilanden heeft één culturele- of onderwijsinstelling subsidie gekregen om bestaande samenwerkingen en voorzieningen op cultureel gebied te verbinden aan de scholen op het eiland. Ik vond het bijzonder om te lezen waarom directeur Rosabel Blake-Henry van de stichting Gateway to Success op Sint Eustatius zo blij was met de verstrekte subsidie.  
 
Rosabel vertelde hierover: “Ik groeide op in een periode vol cultureel bewustzijn. Er woonden toen veel oudere mensen op Sint Eustatius en die gaven de cultuur graag door aan jongeren. Verhalen en handwerk - er waren hier toen veel kleine leerlooierijen - maar vooral muziek: liederen en instrumenten zoals de steel pan. Cultuureducatie kreeg je dus niet op school, maar van grootouders en mensen van de kerk. Het eiland is heel muzikaal, vooral vocaal, maar de scholen hebben al zeker vijf jaar geen schoolmuziekdocent. In het huidige onderwijscurriculum is geen plaats voor cultuur. Mede hierdoor hebben veel kinderen en jongeren moeite zich te identificeren met de maatschappij en de cultuur waarin ze leven. Dus nu kunnen we beginnen met muziek en dans, daarna richten we ons op Anansi-verhalen en woordkunst om authentieke Statiaanse verhalen en gedichten te behouden.” 
 
Voor de volgende beleidsperiode (2025-2028) zijn we nu bezig om hier een tweede editie van te ontwikkelen en ook te onderzoeken hoe we voor Aruba, Curaçao en Sint-Maarten een CmK-regeling kunnen ontwikkelen.  
 
Ik kijk er dan ook naar uit om de komende tijd, samen met het team van het Fonds, de voorbereidingen te treffen zodat alle penvoerders, culturele instellingen en docenten in de klas, er ook in de komende vier jaar voor kunnen zorgen dat goede cultuureducatie voor kinderen in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk een vanzelfsprekend onderdeel is van hun schooldag!